Digitaal toetsen is veel meer dan een gevecht tegen spieken

Rondom digitaal toetsen ervaar ik momenteel veel zorgen bij docenten over het risico op spieken. Ik moet bekennen dat de leerlingen de meest ingenieuze manieren bedenken. Zo hoorde ik laatst van een docent Frans dat de leerling een foto van zijn spiekbrief als bureaubladafbeelding had ingesteld. Kennelijk viel hij toch door de mand, anders kenden we dit verhaal waarschijnlijk niet. Deze leerling had dan geen succes maar op internet delen leerlingen hun succeservaringen en wemelt het van de tips om de docent om de tuin te leiden. Misschien moeten docenten dat ook eens doen.

Uiteraard proberen digitale toetsapplicaties ook rekening te houden met het spiekgedrag door slimme instellingen tijdens de afname. Zo zijn er allerlei manieren om spieken te bemoeilijken. Denk aan het husselen van de vragen en antwoorden. Het niet terug kunnen bladeren, tijdsdruk opvoeren of copy pasten blokkeren. Helemaal waterdicht krijg je het nooit, zeker niet bij op afstand toetsen. Leerlingen kunnen buiten het zicht van alles doen. Het blijft voorlopig een kat en muisspelletje. En dat was het natuurlijk altijd al. Docenten moeten zich meer moeten afvragen wat voor soort vragen ze nog willen opdienen. Reproductievragen zijn nu eenmaal kwetsbaarder dan betoogvragen.

Door al deze begrijpelijke aandacht die uitgaat naar het spieken, raakt de werkelijke kracht van digitaal toetsen echter onderbelicht: leerlingen inzicht bieden. En dat is op de lange termijn nu juist ook de sleutel tot minder spiekgedrag.

Dit vraagt om enige toelichting. Afgezien van een enkele leerling die straal vergeten is de toets te leren, komt spieken doorgaans eerder voor bij leerlingen die onzeker zijn over hun eigen capaciteiten en/of  bij leerlingen die een hoge competitieve prestatiedrang hebben. Uit psychologisch onderzoek blijkt dat leerlingen met performance doelen (hoe scoor ik ten opzichte van anderen) gevoeliger zijn voor spieken dan leerlingen met masterydoelen (je zelf willen verbeteren).  Veel toetsen voor een cijfer (summatief) is een structurele oorzaak voor deze onzekerheid en prestatiedrang.

Door de grote hoeveelheid toetsen nemen (of krijgen) de leerlingen namelijk maar weinig tijd om te ontdekken waar nou hun aandachtspunten liggen. Dit zorgt ervoor dat leerlingen wel harder gaan leren maar zeker niet slimmer. Dat maakt leerlingen onzeker over hun eigen capaciteiten.  Tegenvallende cijfers moeten worden opgehaald met meer kans op spiekgedrag tot gevolg. De grote hoeveelheid aan toetsen maakt daarnaast dat de leerling met performancedoelen voortdurend in de verleiding zal blijven komen om te spieken. Naast de toetscijfers kun je immers strijden om de hoogste gemiddelde cijfers. Nu pleit ik niet voor het acuut afschaffen van cijfers. Ik vind ook dat je tegemoet mag komen aan hun behoefte om te scoren en trots te zijn op hun prestatie. Daarnaast moet er ook een objectief meetmoment zijn om vast te stellen op welk niveau de leerling zit, maar de grote hoeveelheid cijfers draagt niet bij aan effectiever leren.

Waar komt die toetsdruk vandaan?  Dat komt voor een deel door de docenten en deels door de leerlingen.  Vaksecties binnen de school concurreren om de aandacht van de leerling door een flinke hoeveelheid toetsen in te plannen. Doe je hier als docent niet aan mee, dan loop je kans dat de leerlingen jouw vak pas gaan ‘leren’ als de toets gepland staat. Dat durven veel docenten dus niet aan dus plannen zij ook de studieplanners vol. Docenten denken daarnaast nog vaak in hoofdstukken en paragrafen die getoetst moeten worden, in plaats van in leerdoelen.

Het gevolg is dat veel leerlingen alleen nog tijd hebben om te leren voor toetsen en amper tijd hebben om te reflecteren op de leerdoelen. Dit draagt niet bij aan hun zelfinzicht over hun eigen capaciteiten en de versterkt hun onzekerheid. Veel leerlingen zijn daarnaast niet echt meer geïnteresseerd in het leren zolang hun gemiddelde niet in gevaar is of als hun performance doel bereikt is. Als gemiddeldes tegenvallen, komt er veel druk op de toetsen te staan bij zowel de onzekere als performancegedreven leerling. Ik weet ook van leerlingen dat ze juist niet minder SO-tjes willen omdat ze daarmee hun toetscijfers kunnen opkrikken.  

Als vaksecties met elkaar afspreken om in de volle breedte een deel van de summatieve toetsing te vervangen met formatieve toetsing wordt een structurele oorzaak voor de gevoelde toetsdruk en daarmee een voedingsbodem voor spiekgedrag weggenomen. Bij summatieve toetsing  wordt de voortgang van een leerling genormeerd door een cijfer en het lesdoel in feite afgesloten. Een groot nadeel is dat een leerling daardoor hiaten oploopt in zijn voorkennis die nodig is bij volgende lesdoelen.  Bij formatieve toetsing maakt de leerling de toets om daarna zelf (met de docent)  te evalueren wat hij nog niet beheerst en wat er nodig is om een leerdoel te halen. Het evalueren met de leerlingen van hun resultaten kost tijd, maar aangezien leerlingen elkaars of hun eigen werk nakijken, wordt hun zelfinzicht vergroot en win je als docent ook tijd terug. Eigenlijk zou je beter van formatief werken kunnen spreken, want de toets maakt deel uit van een groter leerproces en bereid juist de leerling goed voor op de summatieve toets.

Na een papieren toets is het voor leerlingen vaak lastig om te zien waar de schoen nu werkelijk wringt. Met digitaal toetsen kun je doorgaans eenvoudig je vragen met je eigen lesdoelen labelen. Vervolgens kan de docent met de bijbehorende scores beter feedback geven over wat de leerling al beheerst en waar nog aandachtspunten liggen. Dit geeft een leerling (en docent) meer vertrouwen dat hij of zij zinvol bezig is en de toets op eigen kracht kan. Dit kan natuurlijk ook bij summatieve toetsing alleen zorgt het cijfer niet altijd voor een ontspannen bespreeksfeer. De aandacht schiet dan vaak weer naar een discussie om punten en niet om echt te snappen waarom bepaalde vragen nog niet goed gaan.

Spieken heeft bij formatief toetsen voor de performance gedreven leerling geen zin. Ten eerste telt dit cijfer niet in de competitiedrang en daarnaast heeft het niet zoveel zin voor een leerling om zichzelf wijs te maken dat hij een zogenaamd een hoog cijfer heeft gehaald. Wat dat betreft werkt formatief toetsen dus het beste tegen spieken.

Het zal moed en solidariteit vergen om met alle docenten samen die stap te maken, want de angst kan terugkeren dat leerlingen de formatieve toets niet serieus nemen of voor sommige vakken harder lijken te leren. Daardoor dreigt er toch weer meer concurrentie rond summatieve toetsing. Je zou als school kunnen overwegen om de werkhouding van een leerling ten aanzien van die formatieve toetsen een serieuze beoordelingsfactor te laten zijn bij de overgang, waarmee het oordeel van de docent ook meer gewicht krijgt, maar dat is dan wel een teken dat de leerlingen nog niet de waarde van zelfinzicht inzien. Het zal tijd kosten voordat een meerderheid van de docenten de huidige toetscultuur durft los te laten. Toch biedt het toegenomen gebruik van digitale toetsapplicaties en formatieve toetsing hoop dat hier beweging in zit.

Jannis

Auteur
Ik kan de leerlingen op individueel niveau de feedback geven die ze verdienen, ook bij schrijfopdrachten. Fijn dat je op individueel niveau of groepjes toetsen op maat kan klaarzetten. Zeer gebruiksvriendelijk.
Nellie Wagner
Lerares Duits
Ik kan nu in enkele kliks zien wie er klaar is voor de volgende stap en wie er nog meer ondersteuning nodig heeft bij mijn formatieve toetsen. Ik wil niet meer anders!
Carlijn Platvoet
Lerares Engels
Mijn leerlingen vinden Kwizl, net als ik, zeer gebruiksvriendelijk. Ik vind Kwizl ideaal voor zowel formatief als summatief gebruik met handige anti-spiek features.
Jate Terpstra
Lerares Frans
Maatwerk, individuele aandacht en feedback aan leerlingen vinden we belangrijk, daarom ben ik zo tevreden over Kwizl en het prachtige dashboard: leerling en docent krijgen zo perfect inzicht in wat ze beheersen of waar nog hiaten in kennis zijn.
Joost Verheugen
Leraar Nederlands
Ik ben zeer enthousiast over Kwizl. Een toets maken en nakijken kost veel minder tijd. Ik vind de feedback zeer belangrijk voor de leerlingen. Dankzij Kwizl hebben wij tijdens de lockdown de leerlingen kunnen toetsen. Het dashboard is zeer overzichtelijk. Wat mij betreft alleen toetsen met Kwizl, ik wil hier mee doorgaan.
Evelyne Lafosse
Lerares Frans
Kwizl biedt mij de mogelijkheid om mijn leerlingen te volgen. Ik kan snel en makkelijk op vraagniveau bekijken waar het fout en waar het goed gaat en dus ook heel gericht een leerling verder helpen. Ook leerlingen zijn enthousiast. Ze vinden de toetsen duidelijk en overzichtelijk, vooral de eenvormigheid spreekt mijn leerlingen aan.
Caro Buitink
Lerares Maatschappijleer
Als aardrijkskundedocent wil je het liefst de echte wereld in. Tijdens lessen kom je met een digibord al een heel end. Met Kwizl kun je ook je toetsen verlevendigen. Door afbeeldingen, kaarten maar ook filmpjes toe te voegen kun je de vragen stellen die er het meest toe doen. Hoe kijkt een leerling naar de wereld: Met Kwizl kom je erachter!
Daan Divendal
Leraar Aardrijkskunde
Kwizl is het toetsprogramma waar ik op gewacht heb! Zeer gebruiksvriendelijk en het is makkelijk om toetsen te delen. Ik was verbaasd hoe snel de toets klaar was en hoe makkelijk het was om hem vervolgens af te nemen, de leerlingen tijdens de toets te volgen en het werk na te kijken.
Tomas de Schutter
Leraar Biologie
Ik had niet gedacht dat ik zo snel zelfstandig met Kwizl aan de slag kon. Registreren gaat supersnel, ook voor de leerlingen. Er kwam geen beheerder aan te pas. Binnen no time gaf ik mijn eerste vocabulairetoets aan mijn klas.
Evelyne Lafosse
Lerares Frans
Door het steeds vernieuwender onderwijs en mede door de thuisscholing ben ik op zoek gegaan naar een online tool om digitale toetsen op een goede manier af te nemen. Dit heb ik gevonden bij Kwizl. Het is een gebruiksvriendelijke tool waar iedere docent makkelijk zijn of haar draai aan kan geven. Ik heb een jaar lang gebruik gemaakt van de gratis versie en inmiddels een abonnement aangeschaft om nog meer toetsen te kunnen maken en afnemen online. Leerlingen zijn enthousiast en geven aan dat het ook voor hen erg makkelijk in gebruik is.
Joni van Lieshout
Lerares Frans
Sinds vorig schooljaar gebruik ik Kwizl. Het inloggen, het beheren en het nakijken van de toetsen gaat nu een stuk sneller dan eerst. Er zijn zoveel verschillende opties die je kan toepassen op je toets en je toetsvragen. Voor mij is dit echt werkdruk verlagend!
Renée Bruins
Lerares Frans
Wij zochten een professioneel platform, dat responsief werkt, veiligheid biedt, en bovendien alle functionaliteit in zich draagt om onze aspiranten te toetsen. Kwizl biedt dit allemaal, maar vult het bovendien aan met uitstekende en toegankelijke support. Aanrader!
Arvid Buit
Coördinator instructie SV Drachten
Kwizl zorgt ervoor dat de docenten van onze onderwijspartners nu eindelijk op een goede en snelle manier de juiste toetsen digitaal kunnen afnemen bij de deelnemers. De snelle service en het gebruiksgemak van Kwizl zorgen ervoor dat het een prachtig platform is voor onze samenwerkingspartners in het onderwijs!
Maurice de Greef
UNESCO Chair on Adult Education Vrije Universiteit Brussel
Het toetsprogramma Kwizl neemt ontzettend veel werk uit mijn handen. Alle docenten binnen de vaksectie hebben toegang tot de laatste toetsversie. Kleine foutjes (zoals spellingsfoutjes) zijn er snel uitgehaald waardoor je toetsen altijd up-to-date zijn en op een centrale plek zijn opgeslagen. Ook mijn leerlingen ervaren het als een prettig, duidelijk en overzichtelijk toetsprogramma.
Jeroen Smet MEd
Leraar Aardrijkskunde

Klaar om te beginnen?
Start nu jouw gratis account.